O Pergamiño Vindel en Vigo

Por Manoel da costa

Unha xoia do galaico-portugués

Coma xa sabedes polo diversos medios de comunicación o Pergamiño Vindel, a xoia da poesía e a música galaico/portuguesa, chegou a Vigo estes días prestado á Universidade de Vigo pola Morgan Library Museum para ser exposto ata o mes de marzo do 2018 no Museo do Mar de Vigo.

A importancia deste pergamiño de 34 x 45 cm, escrito por unha soa cara a catro columnas, co texto de sete cancións de amigo compostas polo trobador Martín Códax e as notacións de seis delas, para a cultura en xeral e a galega en particular, é enorme. En primeiro lugar porque, xunto co moi deteriorado Pergamiño Sharrer, con tamén sete cantigas de amor compostas polo rei don Dinís de Portugal, conservado na Torre do Tombo en Lisboa, é o único documento da lírica profana galaico-portuguesa que inclúe a notación musical das cantigas, que non debemos esquecer, estaban pensadas para ser cantadas en público.

O pergamiño Starrer

---

Un descubremento sorprendente

A historia da descuberta deste pergamiño é, cando menos curiosa. Un comerciante de libros antigos, Pedro Vindel, o encontrou servindo de forro a un libro de Cicerón. O libreiro publicou a noticia do descubrimento na revista de febreiro de 1914, Arte Español. Pouco tempo despois o pergamiño desapareceu ata 1921, cando a viúva do diplomático e musicólogo Rafael Mitjana o puxo a venta. Despois de varias vicisitudes, o pergamiño acabou na Morgan Library Museum de Nova York, que fundara o banqueiro Pierpont Morgan. Este museo foi a quen a cedeu á Universidade de Vigo para esta exposición e este extremo, é dicir, que non fora unha entidade política, Concello, Diputación ou Xunta a institución organizadora, foi condición necesaria para que dita cesión fora autorizada.

Compre subliñar que a presenza do Pergamiño Vindel en Vigo vai a propiciar unha importantísima xeira de actos culturais arredor da lírica galaico-portuguesa. Non esquezamos que a ría de Vigo ten o privilexio de ser a patria de tres dos trobadores desta lírica: Mendinho, Xohán de Cangas e o propio Martín Códax, aos que dedicóuselles o Día de las Letras Galegas do ano 1998.

---

Mai información en: O Pergamino Vindel amosa unha cultura galega das máis potentes de Europa A exposición poderá visitarse dende o día 10 de presente mes de outubro ata marzo de 2018.

OS MAIOS: A FESTA DA PRIMAVERA (II)

Por Manoel da costa

Nesta segunda entrega analizamos mais polo miúdo unha das manifestacións nas que dividiamos os rituais asociados ás festas da primavera, aqueles que viñemos en chamar "Maios agrarios", os cerimoniais de carácter simbólico relacionados coa fertilidade da terra, os "Maios pecuarios", cerimoniais de carácter simbólico relacionados coa fertilidade e a saúde do gando e os "Maios mariñeiros", relacionados coa actividade pesqueira.

MAIOS AGRARIOS

O mais importante destes cerimoniais, baixo o punto de vista etnográfico, é sen dúbida o rito denominado "alumear o pan". Víctor F. Freixanes, actual Presidente da RAG, publicou en maio de 2014 un artigo na Voz de Galicia, cunha descrición deste cerimonial, que resulta imposible mellorar.

"Esa noite, véspera do primeiro de maio, os veciños todos do val da Amaía saían alumear o pan. Vellos, novos, nenos, homes e mulleres botábanse aos campos portando fachos acesos, feitos de palla ou follato, e percorrían os camiños, de aldea en aldea, ciscando a cinza nos sucos recén semeados das agras e recitando: «¡Alumear o pan, para que Deus dea boa gran: espiguiñas coma dedos e grauciños coma peros!». Así lembra Suso do Cabo aquelas tardes primeiras da súa infancia, contra a noitiña, coa parroquia toda a bourear, chamando pola fartura da terra, que poucas semanas antes fora arada e semeada con trigo, millo ou centeo. Aínda a semente non agromara. Aínda os campos estaban abertos. Aínda non había resposta da terra. Mais na cultura tradicional agraria, cada sementeira é unha aposta de futuro, un risco que se asume con traballo, con cálculo e con coñecemento: a tradición de saber como se han de facer as cousas, na memoria que transmiten os país e os avós."

Ademais desta práctica de "alumear o pan" para pedirlle ás forzas da natureza o alento da fortuna, que a ilusión o esforzo e o traballo xa o poñemos nos, temos documentado nos concellos de Outes, Rois e Negreira, outro rito da fertilidade da terra que consiste en chantar, nesa mesma época, de abril para maio, ramos de xestas ou codesos nas terras, despois de sementalas.

MAIOS PECUARIOS

O gando é unha das posesións mais prezadas dos labregos. Groso ou miúdo a relación do labrego cos seus animais é ben estreita. Coma parte dos actos propiciatorios vencellados ao comezo da primavera, os maios, se acostuma a enfeitar con flores ou ramallos de xesta ou codeso, ao gando, as cortes e os apeiros de labranza.

MAIOS MARIÑEIROS

Fronte á cultura agraria de prazos moi concretos e períodos moi establecidos, que compre saber calcular e administrar, a cultura mariñeira é moito menos estacional, polo que carece en gran medida deste tipo de rituais vencellados ao decurso das estacións. De tódolos xeitos nunca sobra utilizar distintos signos e amuletos para protexe-lo barco e os propios mariñeiros dos perigos que corren no mar, así como para propiciar unha boa pesca. Así, nalgúns portos pesqueiros é habitual atopar maios artísticos en forma de barco, ou aínda maios de unha única póla de xesta para poñer nas embarcacións.

COPLAS, RECITADOS E CANCIÓNS.

Os maios non serían tales sen os cantos e coplas que os rapaciños e os non tanto, botan arredor do árbore, real ou figurado, que simboliza o comezo da floración e o fin do inverno. Estas cantigas se poden dividir en dous grandes grupos: as composicións tradicionais, con música e coplas desta orixe, que se repiten sen case variación ano tras ano, e os textos escritos a pé feito para o ano concreto, recollendo feitos actuais e críticas políticas. Estes últimos son normalmente recitados, aínda que as veces se cantan utilizando unha cantilena ou unha melodía tradicionais coñecida. Moitas destas coplas imprimíronse en follas soltas que se vendían ós asistentes. Amplas coleccións destas follas se conservan na biblioteca Ben-Cho-Shey da Deputación de Ourense e no Museo de Pontevedra.

Exemplo do primeiro tipo é esta cantiga, recollida por Pablo Quintana na zona costeira de Lugo, e que figura no seu primeiro disco "O cego andante":

Maio, maio
entra de crego
Non revolva-lo tempo xurando.

Maio, Maio
da cruz da mariña
Bótennolo maio, señores caballeros
Se non teñen maios pois bótennos diñeiro.

Aí ven o Maio pola calle do Sol
Aí ven o maio de roubar ó valedor.

Aí ven o Maio pola calle do Medio
Aí ven o Maio de roubar o velo-velo.

Aí ven o Maio pola calle de Abaixo
Aí ven o Maio de roubar o Tirabaixo.

Aí ven o Maio por riba das silveiras
Aí ven o Maio de roubar ás costureiras.

Aí ven o Maio pola calle de Arriba
Aí ven o Maio de roubar á Marabilla.

Unha interesante variante, que non se pode incluír en ningún dos tipos citados, é a canción de Luis Emilio Batallán musicando o poema social de Manuel Curros Enríquez, "O maio", que di así:

Ahi ven o maio
de frores cuberto
puxeronse a porta
cantandome os nenos
os puchos furados
pra min extendendo
pedironme crocas
dos meus castiñeiros.

Pasai rapaciños
calados e credos
que o que é polo de hoxe
que darvos non teño
eu sonvos o probe
do povo galego
pra min non hai maio,
pra min sempre é inverno.

Cando eu me atopare
de donos liberto
que o pan non mo quiten,
trabucos e prestemos
que, coma os do abade,
frorezan meus eidos
chegado haberá enton
o maio que eu quero.

Queredes castañas
dos meus castiñeiros
cantademe un maio
sen bruxas nin demos
un maio sen segas,
usuras nin preitos,
sin quintas, nin portas,
nin foros nin cregos.

Para rematar deixamos dous vídeos mais. O primeiro do grupo de Porriño, Na Lúa, e o segundo do Zeca Afonso. Estades expresamente invitados a propoñer as vosas cantigas de maio favoritas.

---

OS MAIOS: A FESTA DA PRIMAVEIRA (I)

OS MAIOS: A FESTA DA PRIMAVERA (I)

Por Manoel da costa

Os Maios é a festa da primavera; da súa chegada, e do seu trunfo. A celebración do espertar da natureza, do alborexar da vida nova, do reverdecer das plantas, ou, coma dicía Vicente Risco: "da ledicia de ver erguerse o sol por riba do horizonte e coller altura e forza".

A festa dos maios é un rito, un acto cerimonial de carácter simbólico, expresión do renacemento da terra despois do inverno, que se repite con pequenas diferenzas en cada comunidade cultural. O mito de Perséfone en Grecia, Proserpina en Roma, ou Beltane nos países celtas, representan o ritual que propiciará que o inicio da estación no que a natureza esperta do seu longo sono, a terra vístese de verde e os rabaños de gando son levados cara as terras de pasto das montañas, se produza coa normalidade desexada.

AS ORIXES DOS MAIOS

Aínda que as orixes da festa dos maios non están moi claras, parece indiscutible que, coma sucede no resto das festas galegas de exaltación da natureza, ten unha clara orixe prerromana, e representan diversos rituais propiciatorios ás divindades primaverais, que se consideran as responsables do espertar da natureza e da fertilidade de campos, animais e humanos.

A festa galega dos Maios é semellante ao resto das festividades de primavera que se celebran na maioría dos países do mundo, onde existen, aínda que con importantes variantes no cerimonial, a celebración do mesmo acontecemento: o espertar da natureza trala longa invernía. Na Galicia, labrega e mariñeira, chegaron ata os nosos días, grazas ao agarimo dos nosos maiores, unha copiosa colleita de tradicións populares vencelladas a esta festa dos maios, con aspectos lixeiramente diferentes, aínda que non excluíntes, que poderiamos intentar clasificar consonte o esquema seguinte:

• MAIOS AGRARIOS: propiciatorios do espertar da terra, da bondade da colleita futura.
• MAIOS PECUARIOS: vencellados ao ciclo reprodutivo dos animais domésticos, favorecedores da fertilidade e saúde do gando.
• MAIOS MARIÑEIROS: rituais propiciatorios dunha pesca abundante e sen accidentes.

Outro aspecto interesante é a diversidade da tipoloxía das figuras que protagonizan a festa, os maios, que tamén poderiamos clasificar do xeito seguinte:

• MAIOS FIGURADOS: o protagonista é unha figura inanimada. Podemos dividilos en:

  • Maios tradicionais: tenden a ser cónicos e lembran a forma das árbores máis ou menos estilizadas.
  • Maios artísticos: cando se trata de calquera outra figura, dende unha casiña até un pazo, un cruceiro, unha igrexa, ou, no caso dos Maios mariñeiros, un barco.
• MAIOS VIVENTES: unha os varias persoas, neno ou adulto, cuberto de pólas e follas, ás veces disfrazados ou adornados con flores. Cando se trataba dunha nena, a maia, ía vestida de branco e cunha coroas de flores. Cando eran varias persoas ían vestidos do mesmo xeito, e cantaban e danzaban arredor do maio.

Este tipo de maios eran habituais na provincia de Lugo, Portomarín e Viveiro. Álvaro Cunqueiro fala dos de Mondoñedo nun dos seus artigos. Tamén están documentados en Vilafranca do Bierzo. Vicente Risco, na súa obra Etnografía, Galaxia, Vigo, 1994, os describe deste xeito:

"O maio vivente é un rapaz cuberto de follas e flores que sae polas rúas o día primeiro de maio en compaña dunha pandilla de nenos ou mozotes, os que, de tempo en tempo, para e canta arredor do Maio cantigas axeitadas que veñen xa de tradición, e piden as maiolas ou maias que son castañas secas ou noces, e se cadra, mais modernamente diñeiro. Ía vestido cunha faldamenta e unha esclavina feitas de espadana, fiúncho e lesta, enfiafos en cordas e adornadas de flores, e na cabeza un ramo de fiúncho cos rabos para riba e rematados en tres coroas de flores e un florón de lirios, na man levaba un bordón florido. Os do coro levaban paus e con eles marcaban o compás do canto […]. Ó rematar, o Maio deitase no chan para que lle boten as maiolas por riba e érguese cando lle din o Levántate Maio […]. Non estará de máis, así e todo, que lembremos […] que o se facer a festa dos Maios o día primeiro de mes […] puidera estar en relación co feito de ser ese día cando celebraban os romanos a adicación anual do templo da Bona Dea, chamada Maia, patroa do mes, e en cuxa honra tíñanse as festas chamadas Floralia. Que remataban o día tres, festas da primavera e das flores".

Maio figurado

---

Os maios figurados consisten nunha armazón ou esqueleto feito de paus ou táboas, de forma cónica ou piramidal, nos maios tradicionais, recuberto de tea metálica ou estopa, que se cobre de mofo, fiúncho ou herba. A armazón constrúese riba dunha plataforma ou padiola, que permite transporta-lo maio polas rúas do lugar. Sobre esta estrutura debúxanse distintos motivos con flores, follas, fiúncho, fentos, bugallos, froitosou mesmo ovos, como materiais máis habituais. Vicente Risco recolle o costume dalgunha zonas de Ourense de rematar a festa queimando ou tirando a auga o maio. Tamén están documentadas dúas variantes de interese:

• A árbore de maio, unha árbore moi alta chantada no medio da praza principal do pobo, con pólas só no curuto, e adornos de faroliños.
• Os maios de unha única póla de xesta que se colocaba nas portas da casa e da corte, nas ventás, carros, leiras e barcas, nos coches, lanchas e barcos, no último día de abril, para que o maio protexa a casa, a xente que vive nela e as súas propiedades.

---

OS MAIOS: A FESTA DA PRIMAVEIRA (II)

O ENTROIDO EN VIGO. DATOS PARA UNHA REFLEXIÓN

Por Manoel da costa

Vigo urbana e rural

Vigo é unha cidade grande, a mais poboada de Galicia e a décimo cuarta de España. Pero Vigo tamén son as súas parroquias, algunhas delas a medio camiño entre urbanas e rurais, e algunhas decididamente rurais. En orde alfabético, para non sinalar, lembramos as de Alcabre, Beade, Bembrive, Cabral, Candeán, Castrelos, Comesaña, Coruxo, Freixeiro, Lavadores, Matamá, Navia, Oia, Sárdoma, Saians, Teis, Valadares e Zamáns; e as que foron parroquias coma Bouzas, Coia, Sampaio e San Xoán do Monte.

Alguén chamou a Vigo, non sen motivo, a cidade adolescente, polos seus problemas de crecemento urbano desordenado, motivado polo desenvolvemento industrial nas décadas de 1960 e 1970. A oferta laboral atraeu numerosa inmigración das zonas rurais de Galicia.

As dúas almas da cidade vense reflectidas nas manifestacións do Entroido. É de sinalar que no barrio do Berbés de Vigo se conserva a única figura tradicional do Entroido urbano galego: o Merdeiro, ao que dedicaremos un pequeno espazo.

Entroido igual a provocación

Se o Entroido non é provocador, transgresor, convértese en Carnaval, Batalla de Flores, Concurso de Disfraces, ou cousa semellante, pero xa non Entroido. Moitos dos mais afamados Entroidos galegos estanse a converter, a forza de declaracións de “festas de interese turístico nacional”, en desfiles folclóricos a maior gloria e beneficio da hostalería, pero cada día mais afastados do verdadeiro espírito que deulles orixe.

Historicamente a cultura popular está ligada ás festas. Un tempo e un espazo aberto á risa e a ledicia, á transgresión dos límites, ao grotesco a o obsceno. A música, a danza, a comida, os traxes e os roles; o universo enteiro ausente de sentido utilitario, de fin práctico; a festa coma camiño para acceder a un universo utópico, no que todo poder é burlado, todo o elevado rebaixado, todo o espiritual carnalizado e todo o sagrado profanado.

A festa do Entroido, resumía tódolos elementos lúdicos e festeiros das celebracións populares máis enraizadas no inconsciente colectivo da comunidade. Porén, a industria turística intenta transformar o Entroido nun artigo de consumo, roubándolle o seu sentido mítico, e o seu poder transgresor, facendo dos celebrantes pezas dun ritual sen sentido, e aos asistentes en observadores pasivos, dotados de teléfonos intelixentes cos que documentar axeitadamente nesta era da cultura visual, a súa presenza no espectáculo que non no rito.

Entroido igual a enchente

As festas en Galicia non se entenden sen unha boa paparota. E as festas do entroido non son unha excepción, mais ben a festa do Entroido inclúe necesariamente a idea de comer e beber ata rebentar, coma parte do exceso e provocación destas festas.

Probablemente son o cocido galego e o lacón con grelos os reis da gastronomía do Entroido, sen esquecer o caldo, os chourizos, orellas, cachuchas, bandullo, androllas e botelos e aínda o cabrito, pratos con sustancia abondo para repoñer as forzas de toda a festa destes días. As sobremesas destas datas con tamén especiais.

Non faltan nestas datas as sobremesas do entroido, de xeito especial as orellas de frade e as filloas, e tamén en algunha zonas as rosquillas, o tripón doce, e os melindres.

Entroido rural vs. carnaval vilego

Namentres o Entroido rural nace de ritos, personaxes, cantos, roupas e adobíos cuxa orixe pérdese no tempo, e a súa celebración responde a unha iniciativa dos veciños do lugar, o carnaval urbano, está organizado e apoiado pola Área de Festas e Turismo do Concello, aínda que se conte coa colaboración das Asociacións veciñais e culturais para a súa materialización. O Carnaval urbano procura o espectáculo, o colorido, a presenza pasiva de milleiros de espectadores que valoran moito mais o número e a riqueza das comparsas e carrozas do desfile que o mantemento dás tradicións propias do lugar. Os propios integrantes das comparsas están moito mais preocupados pola execución dos bailes e o lucimento e conservación da súa custosa vestimenta que de pasalo ben.

En resumo: o Carnaval Urbano é unha celebración programada e controlada, con horarios, circuítos, comezo e final das actividades, que ten a súa xustificación no fenómeno turístico, medindo o seu éxito o fracaso en función da ocupación hostaleira. Pola contra o Entroido rural e transgresión e dislocación da orde establecida.

Mecos, momos e ravachol

No Carnaval urbano, as festas comezan coa entronización dunha figura que personifica o entroido e que recibe diversos nomes, Momo na Coruña, a Micaela de Buño, o Felipiño do Barbanza, e en Vigo e o resto do sur de Galicia o Meco.

Nas aldeas e vilas organizábase o carro do entroido, que era un cortexo que levaba o boneco á súa queima, non sen ler antes un sermón ou testamento do entroido. Nas cidades galegas é mais adoitado celebrar o mércores de cinza o enterro da sardiña. Á noite sae a xente vestida de loito, en procesión para dar o seu derradeiro adeus á sardiña, que representa a diversión e a felicidade. En Vigo prodúcese a queima do Meco e en Pontevedra o "Loro Ravachol"^[1] cuns rituais semellantes. Éntrase na coresma, nos corenta días de xaxún nos que os católicos teñen prohibido comer carne.

Os merdeiros

Finalizamos estas breves notas coa mención do personaxe por antonomasia do Entroido vigués: o Merdeiro. Di Xerardo F. Santomé, no seu libro editado pola A. X. A Revolta e A. VV. Casco Vello, en febreiro de 2006, “O Merdeiro: un personaxe do Entroido Vigués. Apuntamentos para a súa recuperación”:

“[...] Chegada a época do entroido, os mariñeiros da bisbarra de Vigo transformábanse en Merdeiros coa intención de expresar con máis forza as súas xenreiras para cos labregos. Para elo acostumaban vestirse ao xeito de Escabicheiros, (persoas do rural que recollían o escabiche e baleiraban os pozos negros da cidade para abonar os seus campos), ridiculizando aqueles elementos do traxe e aparellos máis significativos: o pucho, os símbolos e o farol. Asemade gustaban de exaxerar o seu comportamento social tremendamente anárquico. [...]!

Remitimos ao lector interesado no tema a lectura dos contidos da páxina da organización Asociación Etnográfica A Merdeira, formada pola Asociación Cultura y Veciñal do Casco Vello e o Centro Social de A Revolta: http://omerdeiro.org/.

Máis información

O Entroido en Galicia é unha das manifestacións culturais mais fortes do noso pais. Resulta practicamente imposible incluír a totalidade das páxinas WEB que contan con información de interese, polo que pedimos aos lectores interesados no tema ás súas achegas. Estas son as nosas:

https://oarqueologodenaron.wordpress.com/2015/02/13/dez-cosas-que-debes-saber-sobre-o-carnaval-antroido-entrudo-peliqueiros-pantallas-ursos-lobishomes/

https://asombradebouzapanda.wordpress.com/2012/02/16/uns-apuntamentos-sobre-o-entroido-galego/

http://anosacultura2.blogspot.com.es/2011/02/o-entroido-en-galicia.html

http://www.turismo.gal/que-facer/promocions-para-gozar-agora/o-entroido-en-galicia?langId=gl_ES

http://www.turismo.gal/docs/mdaw/mjg4/~edisp/turga288854.pdf

Os Merdeiros:

http://omerdeiro.org/

https://vimeo.com/59345611

http://www.xistra.info/merdeiro.html

---

Nota [1]: Ravachol era en realidade un papagaio, mascota de Perfecto Feijoo, moi mal falado e groseiro, que vivía na botica que este tiña na praza da Peregrina en Pontevedra. Morreu durante os carnavais de 1913 e foi enterrado con grandes honores en medio de un multitudinario duelo. Recibiu o seu nome do anarquista francés Ravachol, condenado a morte en 1892.

OS INSTRUMENTOS DE PERCUSIÓN NA MÚSICA TRADICIONAL (RELACIÓN NON EXHAUSTIVA)

Por Manoel da costa

Os expertos en musicoloxía dividen os instrumentos de percusión en dúas grandes familias: os “idiófonos”, ou cando o son é producido polo corpo do obxecto, é dicir, é o mesmo instrumento o que soa cando se pon en vibración ao refregalo, percutilo, sacudilo etc., e os “membráfonos” nos que unha pel é tensada sobre un marco ou unha cavidade e responde coa súa vibración cando é ferida coas mans, con paus ou excitada dalgún outro xeito, como por exemplo ao refregala coa man ou a través dunha corda ou un pau xunguido a esa membrana.

Son, por exemplo, “idiófonos”, o albuche de cana, os axóuxeres, castañolas, botellas, campás, tarabelas, culleres e cunchas, tarrañolas, as latas e o propio corpo.

Son, por exemplo tamén, “membráfonos”, os bombos, tambores e tamboriles, as pandeiras e pandeiretas, e os pandeiros de catro esquinas ou adufes.

Os instrumentos de percusión, en concreto, poden tamén dividirse pola finalidade coa que foron construídos: musical ou cotián. Os primeiros serán os verdadeiros “instrumentos”, mentres que aos segundos se lles denominan “cotidiáfonos”, ou as mais das veces “instrumentos pobres”.

Un instrumento musical é un obxecto construído coa finalidade de facer música, polo que cada unha das súas pezas foron deseñadas e concibidas cos materiais acústicos axeitados para este fin, mentres que calquera obxecto do noso entorno, unha tixola, unhas chaves, unha botella de anís, unha lata de carburo baleira, pode ser utilizada para acompañar o canto, aínda que non foi esa a orixe da súa construción.

Estes “cotidiáfonos”, ou “obxectos de uso cotián utilizados para facer música”, son probablemente dos mais empregados para acompañar o canto nos quefaceres diarios, sendo ademais unha excelente e pouco custosa ferramenta para que os mais novos se podan achegar doadamente á música. As cunchas, as piñas, as culleres, as tixolas, as latas de pementa e outros moitos “utensilios” musicais xunguían á súa facilidade de conseguilos, a sinxeleza da súa técnica de execución, que se pode aprender doadamente por observación e imitación, polo que foron a miúdo os principais acompañantes do canto.

Compre non esquecer que o canto é o fundamento da cultura musical. A voz constitúe a nosa primeira aproximación á música, á canción popular e á lingua materna do neno, polo que a imprescindible educación musical deste neno, debe comezar polo canto tradicional acompañado das percusións con estes obxectos de uso cotián.

Coma aplicación da premisa de ensinar deleitando, nos permitimos reproducir unhas ilustracións humorísticas dalgúns “cotidiáfonos” xocosos.

Pementoque

Pementoque. Hibridación do peitoque e a lata de pemento fomentada pola desaparición dos colmados a mans dos hipermercados.

---

Serragaias

Serragaias. Instrumento moi difícil de tanxer. Só para serrachíns profesionais.

---

Chavicordio

Chavicordio. Dous conxuntos de chaves cunha afinación en “dou sostido a menor” moi complexa.

---

Cocteleira

Cocteleira. Non pódese tocar con todas as pezas. A mellor para logo poder beber “un martini agitato, non mescolato” é a Muiñeira de Riamonte, mais “n'enculons pas des mouches"

---

Espageculler

Espageculler. Directamente do Piamonte, axeitado para acompañar as pezas en “patois” Componse dunha espumadeira e unha culler de “spaguetti”

---

Latacao

Latacao. “Ollando para ás unllas” que é o xeito correcto de mover a man, segundo o Mestre Xisco. Versión dos sesenta con lata de Cola-Cao.

---

Lataiac

Lataiac. Híbrido de lata e botella. Versión para os que nos gusta o Jack Daniel mais que o anís.

---

Pandeiro espartano

Pandeiro espartano. Salva manteis de esparto utilizado para non aparvar ao público cando faise unha pandeirada no peito, e o peito é de lobo.

---

Biscutin

Biscutin. Formada por las verbas francesas “biscuit”, galleta e “tin”, lata. Achega dos compañeiros bretóns a esta recompilación de instrumentos de percusión.

---

Chiculateira

Chiculateira. Este non é un instrumento “probe” senón instrumento de ricos, pois a tradición di que compre rompela para rematar as cancións, e así non hai quen dea aforrado para a vellez!

---

Chisqueiro

Chisqueiro. Mellor facelo con un dos tradicionais, pero tivemos que improvisar cun piezoeléctrico. Mellor que non teña gas, sobre todo se tes o pelo largo!

---

E vos? Tendes agún "cotidiáfono" particular? Sabedes de algúns outros? Ou... vos atrevedes a crear os vosos propios? Veña, agardamos polas vosas respostas!