AS DÚAS CARAS DA RECONQUISTA DE VIGO

Por Manoel da costa

Unhas tomas falsas

Fai un par de anos, un fato de entusiastas da Asociación participamosna rodaxe dunha película muda ideada por Edu Campos, dirixida por Miguel Souto e producida por O FIADEIRO. Nunha das fases de rodaxe a cámara quedou filmando e deu lugar a un pequeno vídeo que din en, titular Tomas falsas 1, convencido que ía haber dous e tres. Nese vídeo tres borrachos parolan do alzamento contra os franceses. Nun intre escóitase dicir a un dos borrachos: "vai un análise político, moi polo miúdo da situasión..." E logo dando coa man riba da tapa do barril que lle serve de mesa: "imos discutir agora si efectivamente aos franceses debemos de bota-los ou non". A cousa queda aí porque entra Saturnino para dicirlles que a cámara segue gravando.

Pero o borracho que reclama unha interpretación mais acaída aos feitos está só na súa reivindicación. Á xente do común o que lle interesade verdade da Festa da Reconquista é precisamente a festa, a música, o baile, os postos do comercio e do bebercio, e, sendo un pouco optimistas os postos de artesanía, os contacontos, e as conferencias de etnografía. E pouco, por non dicir nada, a precisión histórica.

O contexto histórico: relato oficial

Porque, coma xa teredes adiviñado hai dous relatos ben diferenciados dos acontecementos do 28 de marzo de 1809. Lembremos que no contexto da chamada Guerra da Independencia española a principios de 1809, Napoleón ordena ao mariscal Jean de Dieu Soult, destruír ao exército británico do xeneral John Moore e iniciar a marcha sobre Portugal. Fracasa na primeira delas porque se ben derrota e da morte a Moore na batalla de Elviña e toma a cidade da Coruña, non pode empecer que o groso do exército inglés consiga embarcar e poñerse a salvo. Tras diso, Soult inicia o camiño cara a Portugal.

O 31 de xaneiro, os franceses chegaron ós arredores de Vigo, ocupando obarrio do Areal. Juan de Villacencio, capitán de navío retirado e gobernador militar da praza, decidiu renderse pacificamente e deixalos entrar na cidade para evitar un inútil derramamento de sangue. Soult deixa en Vigo unha pequena guarnición ao mando do comandante de escuadrón Jacques Antoine Chalot e continúa co groso do exércitocara Portugal.

A partires deste punto comezan as grandes diferenzas entre os dous relatos. No discurso oficial, base da representación teatral que se celebra en diversos puntos do Casco Vello, os vigueses, e viguesas, encabezados e encabezadas polos militares Pablo Morillo e Bernardo González “Cachamuíña” conseguiron expulsar aos galos da vila,converténdose na primeira de Europa en acadalo, feito polo que Fernando VII “O Desexado "^[1] outorgou en 1910 a Vigo o título de cidade "fiel, leal e valorosa."

O Exército Napoleónico

---

O relato oculto

No relato alternativo, froito da moderna historiografía, pouco antes da presenza das tropas de Napoleón en Vigo, o poder municipal estaba en mans da burguesía ilustrada, José Antonio Alonso Cairo, Buenaventura Marco Do Pont, etc., que intentaban poñer as bases dun estado moderno con separación de poderes e independente da influencia do clero. Pero o poder absolutista non ía permitir que aqueles aos que chamaban afrancesados foran a apartar ao pobo do seu control e por iso aconteceu que as autoridades locais co comandante militar provincial, o brigadier Francisco A Rocque, foron acusadas de conivencia co inimigo e encerrados no Castelo Do Castro.

Por iso, aínda que calquera ocasión e boa para facer unha festa, o certo é que na "Reconquista de Vigo" estaban, ademais do pobo, algúns dos personaxes máis carcas e escurantistas, como Pablo Morillo e certos abades párrocos, que defendían o trono do rei Fernando VII e o poderoso armazón relixioso.

Máis información en:
Historia dospuntocero.com: La Reconquista de Vigo. Museo de Vigo: Reconquista (pdf) Atlántico Diario: La Reconquista, una serie de mentiras.

Nota [1]: desexado pero non polas mulleres porque Fernando VII padecía macrosomía xenital, é dicir, as dimensións do seu membro viril eran moi superiores á media.